Waryscyt
![]() Waryscyt polerowany | |||
Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
Skład chemiczny | Al(PO4) x 2 H2 O | ||
---|---|---|---|
Twardość w skali Mohsa | 4-5 | ||
Przełam | muszlowy, zadziorowaty | ||
Łupliwość | wyraźna, jednokierunkowa | ||
Układ krystalograficzny | rombowy | ||
Gęstość minerału | 2,52- 2,6 g/cm³ | ||
Właściwości optyczne | |||
Barwa | biały, zielony w odcieniach, bezbarwny | ||
Rysa | biała | ||
Połysk | szklisty, woskowy | ||
| |||
|
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Waryscyt%2C_wavelit_Polska_Wi%C5%9Bni%C3%B3wka.jpg/220px-Waryscyt%2C_wavelit_Polska_Wi%C5%9Bni%C3%B3wka.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Waryscyt_wavellit.jpg/220px-Waryscyt_wavellit.jpg)
Waryscyt, Variscit – minerał z gromady fosforanów. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich. Nazwa pochodzi od dawnej krainy Variscia (obecnie w Niemczech), gdzie minerał ten został po raz pierwszy stwierdzony i opisany.
Bardzo rzadko tworzy kryształy (wrosłe i narosłe) najczęściej izometryczne o postaci zbliżonej do ośmiościanu, o pokroju krótkosłupkowym, igiełkowym, tabliczkowym. Występuje w skupieniach masywnych, ziarnistych, promienistych, sferolitycznych, włóknistych. Tworzy nacieki, naskorupienia, sekrecje i konkrecje. Jest przezroczysty, rozpuszcza się w kwasach, nie jest topliwy. Tworzy kryształy mieszane ze strengitem. Waryscyt tworzy zrosty i przerosty z kwarcem, chalcedonem i wardytem – ten kamień ozdobny nazwano amatrix (Utah, Nevada – USA).
Występowanie
Jest produktem procesów hipergenicznych i hydrotermalnych zachodzących w niskich temperaturach. Tworzy się w roztworach zawierających fosforany. Występuje też w pustkach i szczelinach skał bogatych w glin. Czasami tworzy druzy. Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: wardyt, wavelit, kwarc.
Miejsca występowania: USA – (najbardziej wartościowy surowiec gemmologiczny) Utah (jajowate, drobnoziarniste skupienia osiągające ok. 10 -30 cm; waryscyt zielony – utahlit, waryscyt niebieski – lucinit), Arkansas, Nevada, Boliwia, Australia – Queensland, Austria – Styria, Niemcy – Saksonia, Oberpfal, Czechy, Szwecja, Hiszpania.
W Polsce stwierdzony został w Górach Świętokrzyskich.
Zastosowanie
- bardzo poszukiwany, wyjątkowo rzadki kamień kolekcjonerski.
- stosowany jako kamień ozdobny i dekoracyjny – do wyrobu drobnej galanterii, ozdobnych przedmiotów użytkowych
- Materiał rzeźbiarski
- stosowany jako imitacja turkusu
Bibliografia
- J.Parafiniuk – Minerały systematyczny katalog 2004 – TG”Spirifer” W-wa 2005
- A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia szczegółowa – Wyd. PAE W-wa 1993
- A. Bolewski – Mineralogia szczegółowa – Wyd. Geologiczne W-wa 1965
- W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd. ”Alma – Press” 2003 r.
- Leksykon Przyrodniczy – Minerały i kamienie szlachetne –„Horyzont” 2002
Zobacz też
- Britannica: science/variscite
- identyfikator minerału w Mindat: 4156