Język botlichyjski

Буйхальи миЦIи
Obszar

Federacja Rosyjska (Dagestan)

Liczba mówiących

210 (2010)

Pismo/alfabet

brak piśmiennictwa

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
UNESCO 3 zdecydowanie zagrożony↗
Ethnologue 6b zagrożony↗
Kody języka
ISO 639-3 bph
IETF bph
Glottolog botl1242
Ethnologue bph
SIL BPH
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język botlichyjski (nazwa własna Буйхальи миЦIи) – jeden z niewielkich języków kaukaskich, używany przez Botlichów. Należy do języków andyjskich w zespole awaro-didojskim, tworzącym podgrupę wśród języków dagestańskich w grupie północno-wschodniej (nachsko-dagestańskiej) języków kaukaskich.

Językiem botlichyjskim posługuje się ludność w południowodagestańskich osiedlach Botlich (od którego wywodzi się nazwa języka) oraz Miarsu.

Według danych z 2010 r. posługuje się nim 210 osób[1].

Dane mówiące o liczbie osób posługujących się tym językiem różnią się w zależności od źródła. Według statystyk w 1926 roku języka tego używało ok. 3,5 tys. osób. W późniejszym czasie Botlichowie uznawani byli za odłam Awarów i tak też zapisywani podczas kolejnych spisów powszechnych. Szacunki z roku 1990 mówiły o 5 tys. użytkowników języka, natomiast według spisu powszechnego, przeprowadzonego na terenie Federacji Rosyjskiej w 2000 roku liczba osób posługujących się tym językiem wynosiła 0. Wyniki spisu są kwestionowane m.in. przez samych Botlichów, którzy uważają, iż stali się ofiarami manipulacji władz Dagestanu i że prawdziwe dane zostały z jakichś powodów sfałszowane. Porównanie danych statystycznych z różnych lat pozwala stwierdzić, iż użytkownicy botlichyjskiego zostali najprawdopodobniej uznani za użytkowników innego języka kaukaskiego (andyjskiego bądź też awarskiego), o ile, statystyki zostały przekłamane. Możliwe jest bowiem, iż w ciągu ostatnich lat doszło do pełnej asymilacji Botlichów, jednak przeczy temu działalność pewnej grupy osób, otwarcie deklarujących własną odrębność językową i narodowościową od innych wspólnot etnicznych Dagestanu.

Język ten nie wykształcił piśmiennictwa. Jest używany wyłącznie w sytuacjach nieformalnych, w domu, wśród przyjaciół. W charakterze języka literackiego używany jest język awarski[2], jako największy język literacki Dagestanu. W użyciu jest także język rosyjski. Awarski i rosyjski są językami edukacji i komunikacji ponadlokalnej[3]. Botlichyjski jest zdecydowanie zagrożony wymarciem, ze względu na dominującą pozycję awarskiego i niewielką liczebność społeczności[3].

W języku botlichyjskim występuje wiele zapożyczeń leksykalnych z języka awarskiego. Dodatkowo w XX w. botlichyjski znalazł się pod silnym wpływem rosyjskiego[2].

Przypisy

  1. ↑ David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Botlikh, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06]  (ang.).
  2. ↑ a b The Botlikhs. The Red Book of the Peoples of the Russian Empire. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).
  3. ↑ a b Salminen 2007 ↓, s. 238.

Bibliografia

  • TapaniT. Salminen TapaniT., Europe and North Asia, [w:] ChristopherCh. Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 211–282, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-7007-1197-0, ISBN 978-0-203-64565-9, OCLC 47983733  (ang.).

Linki zewnętrzne

Zobacz hasło botlichyjski w Wikisłowniku
  • Bibliografia prac dotyczących języka botlichyjskiego. tooyoo.l.u-tokyo.ac.jp. [zarchiwizowane z tego adresu (2002-01-09)].
  • Otwarty list do władz federacyjnych w sprawie dyskryminacji Botlichów na ich ziemi (ros.)
  • Botlikh, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2023-09-24]  (ang.).
  • Botlikh. Endangered Languages Project. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).