Gallipoli (półwysep)
![]() Półwysep Gallipoli z otoczeniem | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Położenie na mapie Çanakkale ![]() | |||
Położenie na mapie Turcji ![]() | |||
![]() | |||
![]() Półwysep Gallipoli, Morze Egejskie, Dardanele i Morze Marmara | |||
|
Gallipoli (tur. Gelibolu, w starożytności Chersonez Tracki[1]) – półwysep w europejskiej części Turcji, nad Morzem Egejskim, pomiędzy cieśniną Dardanele (prowadzącą na Morze Marmara) a zatoką Saros na północy. Długość półwyspu wynosi ok. 90 km, szerokość do 21 km. Głównym miastem jest Gallipoli[2].
Historia
Osobny artykuł: Bitwa pod Gallipoli (1312).
W 1356 półwysep został opanowany przez Turcję jako pierwsza turecka posiadłość w Europie[3].
Osobny artykuł: Bitwa o Gallipoli.
Gallipoli jest znane przede wszystkim jako miejsce desantu i późniejszych walk wojsk angielskich (także australijskich i nowozelandzkich) oraz francuskich w czasie I wojny światowej, w okresie od kwietnia 1915 do stycznia 1916 roku. Operację wojsk sprzymierzonych przygotował ówczesny I lord Admiralicji, a późniejszy premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill. Celem operacji było opanowanie cieśnin czarnomorskich i otwarcie drogi wodnej łączącej państwa ententy i Rosję. Wskutek niedogodnych warunków i silnego oporu wojsk tureckich walki zakończyły się ostatecznie klęską wojsk sprzymierzonych i ogromnymi stratami osobowymi obu walczących stron - odpowiednio 180 i 220 tys. żołnierzy. W czasie walk na półwyspie zasłużył się dowódca armii tureckiej Mustafa Kemal, znany później jako Kemal Atatürk, założyciel nowoczesnego państwa tureckiego po upadku Imperium Osmańskiego.
Zobacz też
- most Çanakkale 1915 – most wiszący budowany przez cieśninę Dardanele pomiędzy miejscowościami Lapseki i Gallipoli
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Raport z ekspedycji GALLIPOLI 2011l
- PWN: 3904662
- Britannica: place/Gallipoli-Turkey, place/Gallipoli-Peninsula