Diecezja sandomierska
Katedra w Sandomierzu | |
Państwo | Polska |
---|---|
Siedziba | Sandomierz |
Data powołania | 30 czerwca 1818 |
Wyznanie | |
Kościół | |
Metropolia | lubelska |
Katedra diecezjalna | |
Biskup diecezjalny | Krzysztof Nitkiewicz |
Biskup senior | Edward Frankowski |
Dane statystyczne (2017[1]) | |
Liczba wiernych | 680 662 |
Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych | 694 |
Liczba osób zakonnych | 364 |
Liczba dekanatów | 25 |
Liczba parafii | 243 |
Powierzchnia | 7850 km² |
50°40′35,9″N 21°44′58,6″E/50,676639 21,749611 | |
Strona internetowa |
Typ herbu | diecezjalny |
---|
Diecezja sandomierska (łac. Dioecesis Sandomiriensis) – jedna z 3 diecezji obrządku łacińskiego w metropolii lubelskiej w Polsce.
Historia
Diecezja sandomierska powstała 30 czerwca 1818 roku. Papież Pius VII bullą „Ex imposita nobis” wydzielił ją z terenu diecezji krakowskiej. Do nowej diecezji weszły m.in. archidiakonaty zawichojski i opatowski. Naturalnymi granicami diecezji były rzeki: Wisła, Pilica, Czarna, a także pasmo Gór Świętokrzyskich, toteż wówczas swym kształtem przypominała nieco Afrykę. W tym kształcie dotrwała aż do 25 marca 1992 roku, kiedy to papież Jan Paweł II bullą „Totus Tuus Poloniae Populus” przeorganizował strukturę diecezji w Polsce. Na mocy tego dokumentu z terenu dawnej diecezji sandomierskiej powstała diecezja radomska, zaś do pozostałych 8 dekanatów zostały dołączone 2 dekanaty z diecezji lubelskiej, 7 dekanatów z diecezji przemyskiej oraz 1 dekanat z diecezji tarnowskiej. Obecnie diecezja sandomierska jest diecezją sufraganalną metropolii lubelskiej. W latach 2010–2016 nastąpiła reorganizacja dekanatów. Dekretami biskupa ordynariusza Krzysztofa Nitkiewicza likwidacji uległy dekanaty: Stalowa Wola-Północ, Stalowa Wola-Południe, Tarnobrzeg-Północ, Tarnobrzeg-Południe, a powstały nowe: Stalowa Wola, Pysznica, Tarnobrzeg, Nowa Dęba i Kunów.
Ważniejsze wydarzenia
- 30 czerwca 1818 – Powstanie diecezji sandomierskiej
- 1972–1973 – I Peregrynacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej
- 1981 – Zmiana nazwy na: „diecezja sandomiersko-radomska”
- 1992 – Reorganizacja granic diecezji i powrót do nazwy „diecezja sandomierska”
- 1996–1999 – Obrady II Synodu diecezji sandomierskiej
- czerwiec 1999 – Wizyta papieża Jana Pawła II
- 2000 – Kościół parafialny św. Michała Archanioła w Ostrowcu został podniesiony do godności kolegiaty
- 2003–2004 – Peregrynacja figury Matki Boskiej Fatimskiej
- 2008–2009 – II Peregrynacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej
- 2010 – Reorganizacja Dekanatów Stalowa Wola-Północ i Stalowa Wola-Południe. Ustanowienie dekanatów: Stalowa Wola i Pysznica
- 2011 – Ustanowienie drugiego w Ostrowcu Świętokrzyskim diecezjalnego sanktuarium MB Saletyńskiej
- 2015 – Reorganizacja Dekanatów Tarnobrzeg-Północ i Tarnobrzeg-Południe. Ustanowienie dekanatów: Tarnobrzeg i Nowa Dęba
- 24 czerwca 2015 – Kościół parafialny św. Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim został podniesiony do godności kolegiaty
- 19 kwietnia 2016 – Ustanowienie dekanatu Kunów i reorganizacja dekanatów: Opatów, Ostrowiec Świętokrzyski, Ożarów, Sandomierz, Szewna.
Instytucje
- Kuria Diecezjalna
- Wyższe Seminarium Duchowne w Sandomierzu
- Instytut Teologiczny w Sandomierzu
- Sąd Biskupi
- Sandomierska Kapituła Katedralna
- Kapituła Konkatedralna w Stalowej Woli
- Kapituła Kolegiacka w Opatowie
- Kapituła Kolegiacka w Ostrowcu Świętokrzyskim
- Caritas diecezjalne (Caritas Diecezji Sandomierskiej)
- Dom Księży Emerytów
- Fundacja serce bez granic
- Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia
- Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu
- Archiwum
Biskupi
- Biskup diecezjalny: ks. bp Krzysztof Nitkiewicz (od 2009)
- Biskup senior: ks. bp Edward Frankowski (senior od 2012)
Główne świątynie
- Bazylika katedralna Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Sandomierzu (rocznica poświęcenia: 22 października)
- Bazylika konkatedralna Matki Bożej Królowej Polski w Stalowej Woli
- Bazylika pw. Trójcy Świętej na Świętym Krzyżu
- Kolegiata w Opatowie
- Kolegiata w Ostrowcu Świętokrzyskim
- Kolegiata w Klimontowie
- Kolegiata św. Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim
Patroni diecezji
- Święty Stanisław, biskup i męczennik
- Błogosławiony Wincenty Kadłubek, biskup
Sanktuaria
- Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego na Świętym Krzyżu
- Sanktuarium Matki Bożej Dzikowskiej w Tarnobrzegu
- Sanktuarium Błogosławionego Sadoka i 48 Towarzyszy Męczenników oraz Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej w Sandomierzu
- Sanktuarium św. Wojciecha w Bielinach
- Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Bogorii
- Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej Łaskawej w Janowie Lubelskim
- Sanktuarium Świętego Józefa w Nisku
- Diecezjalne Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Ostrowcu Świętokrzyskim
- Diecezjalne Sanktuarium Matki Bożej Saletyńskiej w Ostrowcu Świętokrzyskim
- Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej Królowej Rodzin w Ożarowie
- Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Radomyślu nad Sanem
- Sanktuarium Matki Bożej Cudownej Przemiany w Rakowie
- Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Misericordia Domini w Sulisławicach
- Sanktuarium Świętej Anny w Annopolu
- Sanktuarium Świętego Antoniego w Padwi Narodowej
Miasta diecezji
Dekanaty
Dekanat | Liczba parafii | Gminy | Powiat | Województwo | Wierni |
---|---|---|---|---|---|
Baranów Sandomierski | 11 | Baranów Sandomierski (część), Gawłuszowice, Padew Narodowa, Tuszów Narodowy | mielecki, tarnobrzeski | podkarpackie | 20 699 |
Gorzyce | 9 | Gorzyce, Radomyśl nad Sanem (część), Zaleszany (część) | stalowowolski, tarnobrzeski | podkarpackie | 24 592 |
Janów Lubelski | 11 | Chrzanów (część), Dzwola (część), Godziszów, Janów Lubelski | janowski | lubelskie | 29 681 |
Klimontów | 9 | Bogoria (część), Iwaniska (część), Klimontów, Obrazów, Samborzec (część) | opatowski, sandomierski, staszowski | świętokrzyskie | 24 002 |
Kunów | 9 | Bodzechów, Kunów, Waśniów (część) | ostrowiecki | świętokrzyskie | brak danych |
Koprzywnica | 9 | Koprzywnica, Łoniów, Osiek (część), Samborzec (część), Staszów (część) | sandomierski, staszowski | świętokrzyskie | 25 780 |
Modliborzyce | 12 | Batorz, Chrzanów (część), Godziszów (część), Modliborzyce, Potok Wielki, Szastarka (część) | janowski, kraśnicki | lubelskie | 18 805 |
Nisko | 9 | Bojanów, Nisko (część) | niżański, stalowowolski | podkarpackie | 21 390 |
Nowa Dęba | 10 | Baranów Sandomierski (część), Grębów (część), Nowa Dęba | tarnobrzeski | podkarpackie | 36 303 |
Opatów | 10 | Baćkowice (część), Iwaniska (część), Lipnik, Opatów, Sadowie, Wojciechowice (część) | opatowski | świętokrzyskie | 27 111 |
Ostrowiec Świętokrzyski | 11 | Ostrowiec Świętokrzyski | ostrowiecki | świętokrzyskie | 73 645 |
Ożarów | 11 | Ćmielów, Ożarów, Tarłów (część), Wojciechowice (część) | opatowski, ostrowiecki, sandomierski | świętokrzyskie | 22 287 |
Połaniec | 9 | Łubnice, Osiek (część), Połaniec, Rytwiany (część), Staszów (część) | staszowski | świętokrzyskie | 24 119 |
Pysznica | 8 | Pysznica, Radomyśl nad Sanem (część), Zaleszany (część) | stalowowolski | podkarpackie | 18 635 |
Raniżów | 11 | Dzikowiec, Majdan Królewski, Raniżów | kolbuszowski | podkarpackie | 21 317 |
Rudnik nad Sanem | 12 | Jeżowe, Nowa Sarzyna (część), Rudnik nad Sanem | leżajski, niżański | podkarpackie | 24 569 |
Sandomierz | 9 | Sandomierz, Wilczyce (część) | sandomierski | świętokrzyskie | 26 935 |
Stalowa Wola | 8 | Stalowa Wola | stalowowolski | podkarpackie | 62 674 |
Staszów | 9 | Bogoria (część), Rytwiany (część), Staszów (część), Szydłów (część) | staszowski | świętokrzyskie | 29 151 |
Szewna | 8 | Bodzechów (część), Sadowie Waśniów (część) | ostrowiecki | świętokrzyskie | 25 963 |
Święty Krzyż | 9 | Baćkowice (część), Łagów, Nowa Słupia, Raków | kielecki, opatowski | świętokrzyskie | 25 959 |
Tarnobrzeg | 11 | Grębów (część), Tarnobrzeg | Tarnobrzeg, tarnobrzeski | podkarpackie | 34 205 |
Ulanów | 7 | Jarocin, Nisko (część), Ulanów | niżański | podkarpackie | 18 243 |
Zaklików | 11 | Annopol (część), Gościeradów, Trzydnik Duży, Zaklików | kraśnicki, stalowowolski | lubelskie, podkarpackie | 19 899 |
Zawichost | 9 | Annopol (część), Dwikozy, Zawichost | kraśnicki, sandomierski | lubelskie, świętokrzyskie | 18 858 |
Zobacz też
- biskupi sandomierscy
- metropolia lubelska
- podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce
- Nuncjatura Stolicy Apostolskiej w Polsce
- ziemia sandomierska
Przypisy
- ↑ Konferencja Episkopatu Polski, Informator 2017, Biblos 2017, ISBN 978-83-7793-478-4.
Bibliografia
- Ks. Witold Zdaniewicz, ks. Sławomir H. Zaręba, Robert Stępisiewicz Wykaz parafii w Polsce 2006 (s. 573–590) Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Warszawa 2006 ISBN 83-85945-17-2.
Linki zewnętrzne
- Diecezja sandomierska
- p
- d
- e
- p
- d
- e
rzymskokatolickie | |||||
---|---|---|---|---|---|
greckokatolickie |
|