Ticino (ibaia)

Ticino (Ticino - Tessin - Tisin -Tesin - Tzìch)
Datu orokorrak
Mota	ibai
Luzera	248 km
Geografia
Koordenatuak	46°28′30″N 8°25′00″E / 46.475°N 8.4167°E / 46.475; 8.4167
Estatu	Suitza
Suitzako kantonamendua	Ticino
Hidrografia
Ibaiadarrak	ikusi Brenno (en) Moesa (en) Canale Scolmatore di Nord Ovest (en) Naviglio di Bereguardo (en) Canale Cavour (en) Q2997258 Naviglio Pavese (en) Arno (en) Q3664418 Q3830227 Q3934211 Roggia Carona (en) Vernavola (en) Q3976105 Navigliaccio (en)
Arroaren azalera	7.228 km²
Arro hidrografikoa	Po basin (en)
Lakuak	Maggiore
Bokalea ()	Po

Tesino edo Ticino^[1] (italieraz: Ticino; frantsesez eta alemanez: Tessin; lombardieraz Tisin, Tesìn edo Tzìch; latinez: Ticinus) Suitza hegoaldeko eta Italia iparraldeko ibaia eta Po ibaiaren adar nagusia da.

Italiako zazpigarren ibai luzeena da (248 km). Arroak 7.228 km²ko azalera hartzen du, eta batez besteko emaria 350 m³/s da. Italiako bigarren ibairik emaritsuena da.

Geografia

Ticino ibaia Suitzako Passo della Novenan (alemanez Nufenenpass) jaiotzen da, San Gotardo mendigunean, Valais kantonamendua eta Ticino kantonamenduaren mugan.

Suitzako Val Bedretto, Leventina eta Riviera haranak eta Magadinoko ordokia zeharkatu ostean Maggiore aintziran isurtzen da. Handik irteten delarik Italiako Padanar ordokian zehar igarotzen da. Azkenik, Paviatik pasatu eta beheraxeago, Po ibaira isurtzen da.

Italian Varese, Novara, Milan eta Paviako probintziak igarotzen ditu.

Zeharkatzen dituen hiriak

• Suitzan: Bedretto, Airolo eta Bellinzona.
• Italian: Stresa, Vigevano eta Pavia.

Ekonomia

Suitzan Ticino ibaia energia elektriko iturri garrantzitsua da, bere emariaren batez bestekoa 350 m³/s baita. Italian ureztaketarako erabiltzen da, batez ere.

Ingurune

Italiako ibilbidean, ibaiak bi natura-parke igarotzen ditu, Europako ibai-parke handiena osatuz. Natura-parkeak hauek dira:

• Parco Lombardo della Valle del Ticino, 1974 urtean sortua, eta 91.140 ha dituena.
• Parco piemontese della valle del Ticino, 1978 urtean sortua, eta 6.250 ha dituena.

Erreferentziak

Kanpo estekak

• (Italieraz) Parco piemontese della valle del Ticino
• (Italieraz) Parco lombardo della valle del Ticino
• (Italieraz) Festival del Tesino

• Datuak: Q14366
• Multimedia: Ticino river / Q14366